HAMİLELİKTEN ( GEBELİKTEN ) KORUNMA YOLLARI NELERDİR?

                                         

                 GEBELİKTEN KORUNMA YOLLARI


  Birçok kadının problemi olan beklenmedik  ya da istenmeyen gebelikten korunmanın modern ve geleneksel olmak üzere çeşitli yolları vardır.Bu yollardan hiçbirinin yüzde yüz koruma kesinliği olmamakla birlikte, koruma oranı ciddi olan ya da çok az olan yöntemleri de vardır.Bu yöntemlerden modern olanları başlık altında kısaca ve net bir şekilde şöyle yazabilirim.
      
                       1.MODERN YOLLAR

• Haplar
• Aylık İğneler
• Deri Altı İmplantları
• Rahim İçi Araç (spiral)
• Prezervatif / Kondom
• Kadın Kondomu
• Diyafram
• Sperm Yok Ediciler
• Kadında Tüplerin Bağlanması (Tüp Ligasyonu)
• Erkekte Kanalların Bağlanması (Vazektomi)

Haplar: Doğum kontrol hapı kullanımı yöntemi birçok kadın tarafından tercih edilmektedir.Bu haplar devlet tarafından hastane ya da sağlık kuruluşlarında ücretsiz olarak aile planlaması bölümünde verilmektedir. Bu hapların her bir kutusunda 21 hap bulunur ve günde bir kere aynı saatte alınması gerekir.Hapı kullanıma başlarken adetin son günü başlanmalıdır ve ilk iki ay tek başına korumadığı bilinmelidir.Doğum kontrol hapları etkisini kadının yumurtlama döneminde hormonları baskılayarak gösterir.Hormonların dengesi bozulduğu için kilo alma sorunları yaşanabilir. Bu hapları 40 yaş üstü kadınların kullanımı rahim kanseri tetiklemesi nedeniyle sakıncalıdır.Migren ciddi kalp ve damar hastalığı olan bayanların kullanması sakıncalıdır.Aynı zamanda bu haplar adet düzensizliği olan bayanlarda hormonal dengeyi sağlaması ve  adetin düzenli olması için kullanılır. 

Aylık iğneler: Tıbbi adıyla depo provera 3 ayda bir ya da ayda bir uygulanması gereken bir iğnedir.Etkisini içeriğinde bulunan kadınsal hormonları (progesteron) salgılayarak yumurtlama döneminde yumurtlamayı önleyerek sağlar.Uzun süreli ve uğraşsız olduğu için tercih edilen bir yöntemdir.Koruyucu etkisi yüz yüze çok yakın bir orandadır hatta iğneyi bırakan bazı bayanlarda 6 ile 12 aya kadar hamile kalamama gibi bir yan etkisi bulunmaktadır.Bir başka yan etkisi adet düzensizliği ve adet döneminde az ya da çok kanama görülebilir.Doğum kontrol hapı kullanamayan, emziren ve 40 yaş üstü kadınlarda kullanımı uygun olduğu için sıklıkla bu nedenle tercih edilir.Meme kanseri hikayesi, ciddi kalp ve damar hastalığı, karaciğer hastalığı olan bayanlarda uygulanması risklidir.

Deri Altı İmplantları: Deri altına yerleştirilen bu implantlar progesteron salgılayarak 3 yıla kadar koruma sağlar.Bu implant  fazla kullanılmayan kolun iç kısmına yerleştirilir ve günlük faliyetleri etkilemez dışardan bakılınca görülmez ya da bireye rahatsızlık vermez.Lokal eneztesi ile bir cerrah tarafından yapılan bu işlem yaklaşık 3-5 dakika arası sürer.Uzun süre koruma, sağlaması istenildiği zaman çıkarılması, koruma oranın çok yüksek olması,  emziren kadınların rahatlıkla kullanması yönünden tercih edilen bir yöntemdir.Bu implantların karaciğer hastalığı, ciddi kalp ve damar hastalığı, nedeni bilinmeyen vajinal kanaması olan, gebelik şüphesi olan, meme kanseri geçmişi olan bayanlarda kullanılması sakıncalıdır.Son olarak yan etkiler olarak başlarda; adet düzensizliği, kilo alımı, memelerde hafif hassasiyet sayılabilir.

Rahim İçi Araç (spiral): Toplumumuzda RİA ya da daha çok spiral adıyla bilinen ve en çok tercih edilen yöntemdir.RİA rahim içine yerleştiren "T"  harfi şeklinde plastik ve bakırdan oluşan alt kısmında ip bulunan bir yapıya sahiptir. Bazı RİA tipleriprogesteron içerir bu tipleri adet kanamasının düzenli olmasını sağlamaktır. Bakır ile kaplı olan RİA takıldıktan 2-3 kadar adet kanamasını artırabilir.Bakır ile kaplı olan RİA devlet tarafından hastanelerin aile planlaması polikliniğinde ücretsiz takılırken diğer hormonlu RİA pahalı olduğu ücreti takılır.RİA istenildiği zaman çıkarılır ve etkisi sona erer.Takıldıktan sonra yaklaşık 10 yıla kadar koruyuculu vardır ancak garenti altına almak ve enfeksiyon riskini en aza indirmek için 5 yılda bir değiştirilmesi daha doğrudur.Genellikle adetliyken takılır ve çıkarılır ve böylece takılan kadının hamile olmadığından emin olunur ayrıda rahim ağzı daha açık olduğu için daha kolay çıkarılır. .Genellikle ağrı ve acı vermeyen bir işlemdir.Emziren kadınlarda  oğumdan yaklaşık 2 ay sonra bu yöntemi uygulayabilir.Takıldıktan birkaç aya kadar adet düzenliği fazla kanama gibi şikayetler olur ancak bunlar geçicidir.Takıldıktan sonraki ilk adet kanamanızdan sonra doktora gitmeniz gerekir ve ultrason kontrolünde yerinde olup olmadığına bakılır eğer her şey yolundaysa 6 ayda bir gitmeniz sizin için en doğrusu olacaktır.Eğer bu yöntemi uyguluyorsanız  özellikle adet dönemizde karın kaslarınızı zorlayıcı hareketler yapmamanız gerekir çünkü adet kanaması ile yaptığınız zorlayıcı hareketler spiralin aşağı kaymasını kolaylaştırır ve eğer kayarsa gebelikten korumaz.RİA kaydığı zaman karnınızda ve kasığınızda ağrı olabilir kanamanız olabilir eğer böyle durumla karşılaşırsanız mutlaka ultrason kontrolüne gidiniz.

Prezervatif / Kondom: Sıklıkla tercih edilen bir yöntemdir. Erkek üreme organına takılır ve spremlerin vajinaya girişini engelleyerek gebelikten korur. Lateks adı verilen bir maddeden yapılır ve latekse karşı alerji olanlar kullanamaz.Her ilişki sırasında bir tane kullanılmalı ve yırtık olup olmadığı kontrol edildikten sonra çöpe atılmalıdır.Toplumda yanlış bilinen bir diğer konu da erkeğin kondomu geç takmasıdır.Bu durum istenmeyen gebeliklere yol açabilir çünkü, ereksiyon halinde de erkeğin üreme organından gelen sıvıda bir miktarda olsa sperm hücresi bulunma ihtimali vardır.Bu nedenle ilişkiye girilmeden hemen önce takılmalıdır.

Kadın kondomu: Çok fazla kullanımı yaygın olmayan bir yöntem olsa da bunu da bilgilendirmek için eklemek istedim.İlişki sırasında kadın ve erkek üreme organı arasında bariyer görevi bulunan bir koruma yöntemidir.Cinsel ilişki öncesi kadının cinsel organının içine yerleştirir ve erkek üreme organının vajinanın içi olan teması engellenmiş olur.Böylece erkeğin ejekülasyonu sonucu spermler vajen içine değil kondomda kalmış olur.





diyafram: Diyafram 
lateksten yapılan yuvarlak bir şapka görünümü  olan bir maddedir.Bayanın rahim ağzına yerleştirmesi gerekir.Böylece erkeğin spermi vajen içinde kalır ve rahim ağzı kapalı olduğu için rahme kadar gidemez ve dolayısıyla yumurtaya kadar ulaşıp yumurtayı dölleyemez böylece gebelikten korunmuş olunur.

sperm yok ediciler: Bir diğer adıyla spermisitler vajinanın içine yerleştirilen jel fitil ya da köpüren tabletlerdir.İlişkiden 10-15 dakika önce vajene konulmalı ve beklenmelidir.Etkisini spermleri etkisiz hale getirerek gösterir. İlişki bittikten 6 sonra ise vajina yıkanmamalidır.Emziren bayanlarda kullanabilir.Her cinsel ilişkiden önce tekrar uylunması gerekmektedir. Bu nedenle ve cinsel isteksizliğe yol açtığı için pek tercih edilmez.

tüplerin bağlanması (tüpligasyon): Çocuk sahibi olmak istemeyen bayanın yumurtanın rahme geçişini sağlayan tüp kanalını bağlatması işlemidir.Böylece yumurta rahme geçemez ve döllenme olmaz.Cinsel istek, adet kanaması ve hormonal dengede hiçbir değişime yol açmaz. kadın evli ise eşinin de yazılı onayı ile işlemin yapılmasına karar verilir.

Erkekte Kanalların Bağlanması (Vazektomi): Artık çocuk istemeyen erkeğin sperm geçini sağlayan kanalarını bağlatması işlemidir.Bu işlemden sonra erkeğin ereksiyon ya da ejekülasyon (boşalma) eyleminde bir değişiklik olmaz sadece boşalma sıvısında sperm bulunmaz. Vazektomi işlemi sonrası gebelikten korunma hemen gerçekleşmez üç aya varan süre kadar ek bir koruma yöntemi kullanmak gerekir.Cinsel arzuda, erkeklik organının sertleşmesi ya da yapısında bir değişim kesinlikle olmaz. Bu işlem cilt kesilmeden ve dikişsiz olarak yapılabilir hatta hastanede yatmayı gerektirmez.



           2.GELENEKSEL YÖNTEMLER

Adet Takvimi Yöntemi:Bu yöntem kadının adet günlerinin düzenli olması, ne kadar sürdüğü ve bu günleri hatırlama yeteneğine göre değişir.Çünkü bu yöntem adet sonrası yumurtlama günleri ilişkiye girmeyerek yapılan bir korunma yöntemidir.Eğer adetiniz düzenli, 28 günde bir ise adet olduğunuz ilk gün de dahil 14. gün sizin yumurtlama döneminiz demektir ve bu günden 3 gün öncesi ve 3 gün sonrası gebe kalma ihtimali en yüksek olan günlerdir.Yani adet olduğunuz günü de sayarsak 11. gün ve 17. gün arası ilişkiden kaçınmak adet takvimi yönteminini uygulayarak gebelikten korunmadır.Bu yöntemi uygulayan başarılı bayanlar vardır ancak yöntemi uygularken anlayışlı bir partnerin olması çok önemlidir.Zira uyguladığınız yöntem hakkında bilgi sahibi değilse, sizi anlamıyorsa, sabırsız ve düşünsiz ise bu yöntemi uygulamak sakıncalı olabilir.Her bayanın uygulayabileceği, kimyasal ilaç kullanılmaması, sağlığa yan etkisi olmaması, maliyetli olmaması sebebiyle birçok bayanın tercih ettiği bir yöntemdir.

Geri Çekme (dışarı boşalma) Yöntemi: En eski yöntemlerden olan geriye çekme yöntemi tamamen erkeğe ait bir yöntemdir.Ejekülasyon (Boşalma) esnasında erkeğin üreme organını (penis) vajinanın dışarısına çıkarıp içerisinde  spermlerin bulunduğu meniyi dışarı boşalması ile uygulanan bir yöntemdir.Bu yöntemde kadının elinde olan tek şey erkeğine güvenmesidir.Eğer güvenmiyorsanız başka bir korunma yolu bulmalısınız. Bu yöntemde sorumluluğun tamamı erkeğe düşmektedir; anlayışlı, sabırlı,dikkatli ve kontrollü olması gerekir.

Vajinal duş: Bu yöntemi yöntem olarak anlatmaktan ziyade sizlere bilgi vermek için ekledim. Spermlerin vajina içerisinden rahime ilerlemesi çok hızlı olur ve yıkayana kadar iş işten geçmiş olur. Bir diğer konu da vajinayı yıkamak enfeksiyona yol açabilir.Çünkü ordaki dokunun doğal yapısını (flora) bozmuş olursunuz ve bu çok ciddi sağlık sorunları yaratabilir.